Rahmi Mert Özcan ‘Bir Dünya Müzik’ dergisindeki Eylül & Ekim ayı yazısında radyo programlarındaki şarkı seçimlerine değindi!
MÜZİK TEMALI RADYO PROGRAMLARINDA ŞARKI SEÇİMLERİ
Radyonun, kendinize ait pek çok şeyi aynı anda bulabileceğiniz, çeşitlilikleriyle farklı şeyler keşfedebileceğiniz bir iletişim aracı olması. Geçmişten günümüze dinlemeye değer o kadar güzel programlar yapıldı ki, bu sayede radyoya daha da bağlandık ve yenilikleri de yanımıza alarak bu çizgide ilerlemeye devam ediyoruz. Program türlerine baktığımızda, en fazla ilgi gören türün müzik programları olduğunu görüyoruz. Folk müzikten pop müziğe, klasik müzikten dünya müziğine varan çeşitleriyle, kendimize ait bir şeyler bulmak ve keşfetmek için müzik programları olmazsa olmazlarımız.
Müzik temalı radyo programlarında duyguları dinleyiciye aktarmak adına dikkat edilmesi gereken en önemli şey, şarkı seçimlerini doğru yapmak. Peki, bu şarkı seçimlerini neye göre belirliyoruz? Burada dikkate alınacak ilk özellik, öncelikle ne tip bir müzik programı yaptığımız. Başlıca müzik temalı programlara örnek verecek olursak;
– Tematik yani belli bir dönemi veya sanatçıyı anlatan tarzda yayınlar…
– Karışık ve benzer tarzlarda küçük anekdotlarla ilerleyen müzik liste programları…
– Dijitalle gelişen, farklı ritim ve düzenlemelerle aralıksız devam eden kesintisiz müzik programları…
– Günü takip eden ve popüler kültürle uyumlu Top Hit programları sayabiliriz…
Eğer tematik bir program hazırlıyorsanız öncelikle seçeceğiniz dönem veya sanatçının analizini iyi yapmak gerekir. Analiz yaparken sanatçının dönemindeki müzik dinamiklerini, tarz geçişlerini ve o dönemde alışılmışın dışında kendisini veya dönemi öne çıkaran özellikleri keşfedip sunmak önemlidir. Daha sonra söz konusu dönemin en popüler şarkılarından seçim yapmak ve dinleyicinin ilgisini toplamaya çalışmak ilk tercih olmalıdır. Programa hikâyesi olan bir şarkıyla devam edip onu anlamlandırmak, yayına değer katacaktır. Ayrıca tüm bu hikâyeleştirilmiş anlatımların ardından bir ya da iki şarkı çalarak yayına devam etmek etkiyi daha da arttıracaktır.
Eğer bir liste programı hazırlıyorsanız şarkı introlarına yani sözsüz giriş aralıklarına yerleştirilebilecek türden “şarkı – şarkıcı” bilgilerini içeren ve ağırlıklı olarak güncel şarkıların bulunduğu bir program içeriği hazırlanmalıdır.
Dijitale dönük, özellikle günümüzde en önemli müzik yayın içeriklerinden biri olan kesintisiz bir müzik programı hazırlıyorsanız burada ortak ritim, tonalite ve tarz bütünlüğünü sağlayacak ritmik şarkıları seçip müzikal altyapısına göre yeniden aranje yapmalısınız. Bu tip programlarda diğer önemli bir nokta da, yapımcının belli bir müzik eğitiminden geçmiş olmasıdır.
Ve son olarak Top Hit programlarını konuşalım. Genelde Top 20 veya Top 40 olarak duyduğunuz programlarda sadece yeni çıkmış son albüm veya teklilerden şarkılara yer verilir. Popüler kültüre ve ağırlıklı olarak pop müziğe hizmet eden bu tip programlarda, yeni eserleri ve dinlenme oranlarını anbean takip etmeli, program listelerinde sıkça yer vermeliyiz.
Tüm müzik programlarının kendine has özellikleri var ama hepsi için en önemli detay araştırmak; geçmişi, günceli ve yeniyi devamlı olarak takip etmektir. Bu, müzikal bakış açınızı ve teknik donanımınızı devamlı olarak geliştirecektir.
Hassas Program Yayını Gerektiren Durumlarda Şarkı Seçimleri
Ne yazık ki hem ülkemizde hem de tüm dünyada toplum olarak istemediğimiz ani olaylarla karşılaştığımız zamanlar olabiliyor. Özellikle bir devleti, bir milleti olumsuz anlamda derinden etkileyen durumlarda olayın gerçekleştiği gün veya olayın etki süreci boyunca her anı ayrı bir hassasiyetle yaşarız. Düşüncelerimiz, duygularımız bu tip durumlarda daha da derinleşir ve kendi içimize daha çok döneriz. En önemlisi toplumsal bir etki yaşatan bu tip süreçler bizi kendiliğinden daha hassas olmaya iter ve hayata yaklaşımımız da o hassasiyette olur. İşte radyo yayınlarımızda da bu gibi durumlarda, içerik ve şarkı seçiminde bu duygu ve düşüncelerle hareket ederiz ve dinleyicilere bu hassasiyetle yaklaşırız. Özellikle kamu yayıncılığı söz konusu olduğunda bu bakış açısı adeta ders niteliğindedir.
Hangi Durumlarda Hassas Yayın İçeriğine Geçilir?
– Milli yas ilan edilen durumlarda.
– Hayatı ve insanları olumsuz etkileyen sel, deprem vb. doğal afetlerde…
– Terör olayları ve buna bağlı can kayıplarında.
Bu ve buna benzer durumlarda toplum hassasiyeti ile ortak hareket edilerek yayınlar normal akışının dışında farklı içeriklerle devam eder.
ŞARKILAR NASIL BELİRLENİR?
Hassas yayın gerektiren durumlarda şarkı seçimleri, fon müzikleri hatta sunum şekilleri dahi değişir. Özellikle şov-eğlence ve tematik müzik programlarında daha belirgin değişimler görürüz. Şarkı seçimleri daha dingin ve orta tempoyu aşmayacak şekilde belirlenirken fon müziklerinde de sunucuya daha hafif bir müziğin eşlik etmesi uygun olacaktır. Tematik müzik programlarında ise içeriğe yine uyumlu ama çok hareketli olmayan şarkılardan bir seçki sunulur. Farklı türdeki pek çok program bu detaylara dikkat ederek yayın içeriklerini gözden geçirir ve gerekirse yeni baştan hazırlar. İyi bir yayıncı bir program hazırlarken olası tüm ihtimalleri göze almalı ve hazırlıklarını buna göre yapmalıdır. Bu anlamda her yayının bu tip durumlar için alternatif bir yedeği olması önemlidir. Çünkü bu olayları önceden kestiremeyeceğimiz için, yayına anında müdahale edebilme refleksini gösterebilmek önemlidir.
Hayatta iyi şeyler de gelebilir başımıza, kötü şeyler de…
Ortak sevinçlerimiz olduğu gibi üzüntülerimiz de ortak…
Rahmi Mert Özcan – Bir Dünya Müzik 2021 Eylül & Ekim Sayısı Yazısı
